Türkçesi “triaj”, İngilizcesi “triage” olarak bilinen ve kısaca “seçme” anlamına gelen bu terim aslında Fransızca “triare” kelimesinden türemiştir. Bu terim özellikle Covid19 pandemisi ile daha fazla popüler olmuştur. Peki nedir bu triaj ve Napolyon ile alakası nedir?
Triaj yöntemi yani;
hasta veya yaralıların yaralanma tiplerine, o andaki aciliyet durumlarına göre sınıflandırılıp, hastaneye yatırma, tedavi ve tahliye konularında öncelik derecelerinin saptanmasıdır.
İlk kez Napolyon dönemindeki savaşlarda kullanılmaya başlanmıştır. Savaşlarda bir askerin yaralanması nedeniyle birkaç asker yaralı ile ilgilenmekte ve bu nedenle asker sayısında bir kayıp yaşanmaktadır. Ayrıca bu durumda diğer askerleri de açık hedef haline gelebilmektedir. Bu nedenle Napolyon savaş esnasında yetersiz sayıdaki sağlık kaynakları nedeniyle ciddi şekilde yaralanmış askerleri ölüme bırakıp daha hafif yaralı
olanlara müdahale ederek yeniden savaş alanlarına geri dönmelerini sağlanmasını istemiştir. Bu uygulamayı da Napolyon’un cerrahi şefi Dominic Jean Larrey hayata geçirmiştir.
1806 yılında Fransa ve Prusya arasındaki Jena savaşında Larrey tarafından triaj sistemi 3 kategoride uygulanmıştır:
- Ağır yaralı askerler
- Orta yaralı askerler
- Hafif yaralı askerler
Askeri triaj sistemi giderek sivil afet ve acil birim triajına dönüşmüştür. İlk olarak 1964’te Weinerman ve arkadaşları ilk sivil triaj sistemini hayat geçirmişlerdir. Bundan sonra triaj sistemleri giderek gelişmiştir.
Triaj kavramı neden gereklidir?
- Savaş, toplu kazalar ve afetlerde eldeki kaynakların düzenlenme gerekliliği
- Program dışı hasta başvurusunun fazla olduğu durumlar
- Nüfus artışının acil başvuru sayısını artırması
- Acil olmayan hasta başvurularının fazla olması nedeniyle acil bakım ihtiyacı olan hastaların ayrılma gerekliliği
1800 yıllarda belkide sadece askeri amaçlı düşünülen triaj daha sonraki yıllarda savaş durumlarında, afetlerde ve sağlık imkanlarının yetersiz olduğu yerlerde sağlık ekipleri tarafından uygulanması zorunlu bir yöntem olmuştur. Covid19 pandemisi ile de maalesef küresel anlamda yeniden manşet olmuştur.
Fransa, İspanya, İtalya ve hatta ABD’de sağlık imkanlarının yetersiz olması nedeniyle hasta seçimi yapıldığı haberlere yansımaktadır. Triaj tarihin her döneminde farklı dramlara imza atmış ve maalesef tarihin tozlu raflarından bir fırsat bulup çıkmayı başarmıştır.
0 Yorum